[ Pobierz całość w formacie PDF ]
prymatu. Dlaczego jednak Sobór Watyka ski II, przyjmuj c doktryn "Pastor
aeternus", nie zwraca uwagi na okre lenie "vere episcopalis" (prawdziwie
biskupa) w odniesieniu do w adzy prymatu ? Trudno jest wnikn w intencje i
motywacje nie wyra one. Wydaje si , e pomini to je po prostu dlatego, e
okre lenie "biskupia" jest niewprost zawarte w innych specyfikacjach w adzy
prymatu: bezpo rednia, zwyczajna, powszechna. W adza papie a jest
"prawdziwie biskupia" poniewa jest istotowo ta sama co w adza ka dego
biskupa, pochodz ca od Chrystusa i maj ca na celu kierowanie i u wi canie
Ko cio a. Ró ni si tylko, gdy chodzi o zakres (w adza powszechna papie a i
adza okre lona biskupa lokalnego) i stopie (pe na i najwy sza w papie u, a
nie w poszczególnym biskupie jako takim).
b) "Powszechna". Przymiotnik nie dotyczy tylko rozci ci w adzy
prymatu ale tak e sposobu wykonywania jej. W adza ta jest powszechna
poniewa : 1) rozci ga si na ca y Ko ció , ustanawiaj c papie a na szczycie
Ko cio a nie tylko do ca ego ludu Bo ego ale tak e w odniesieniu do biskupów
wzi tych kolegialnie i indywidualnie; 2) ma za przedmiot to wszystko, co
zawiera ycie Ko cio a i zbawienie dusz, w jedno ci z Objawieniem; 3) papie
wykonuje i mo e wykonywa wprost w odniesieniu do ka dego cz onka
Ko cio a, jako skutek najwy szej inwestytury pochodz cej od Chrystusa.
c) "Bezpo rednia". To okre lenie wyja nia, e biskup Rzymu mo e
"wykonywa zawsze w sposób wolny" swoj w adz prymatu. Biskup Rzymu,
c klucznikiem Ko cio a, z woli Bo ej, mo e w sposób wolny otwiera i
zamyka . Jest on odpowiedzialny na równi z Piotrem jako pasterzem
wszystkich wiernych. W konstytucji hierarchicznej Ko cio a nie ma miejsca na
prymat kolegialny. Dlatego by oby niedorzeczno ci pojmowa kolegium
biskupie jako zastrze enie w adzy prymatu.
d) "Zwyczajna" (ordinaria). Równie i ta kwalifikacja nie wyst puje w
"Lumen gentium" w odniesieniu do papie a. Raz tylko ten przymiot zosta
44
yty w celu okre lenia w adzy biskupiej (LG 27). Nie ma jednak w tpliwo ci,
e idea ta jest zawarta w okre leniach: pe na, najwy sza, bezpo rednia,
powszechna. W papie u realizuje si w pe ni w adza zwyczajna. Jest to w adza
zwi zana z urz dem i wchodzi ci le w jego funkcj . Zaprzeczenie tej w adzy
by oby równoznaczne z zaprzeczeniem prymatu.
e) "Pe na". Jest to jedno z okre le , które powtarza si najcz ciej,
zarówno w odniesieniu do w adzy prymatu jak i do w adzy kolegialnej. Racja
jest ta, e nie traktuj c o dwóch ró nych w adzach, ale o dwóch ró nych
sposobach posiadania tej samej w adzy Sobór Watyka ski II okre la tym samym
przymiotnikiem zarówno jurysdykcj biskupa Rzymu jak i kolegium
biskupiego. Z ustanowienia boskiego papie owi przynale y ca a "w adza
wi ta". W ten sposób brzmi doktryna zawarta w "Pastor aeternus" jak i
doktryna Soboru Watyka skiego II.
f) "Najwy sza". Równie to okre lenie pojawia si cz sto. Wyklucza
ono wszelkie podporz dkowanie w adzy prymatu z t konsekwencj , e podczas
gdy jest mo liwe apelowa do papie a od i przeciw wszelkiej innej w adzy w
Ko ciele, to jest niemo liwa apelacja od decyzji papieskiej do nieistniej cej
adzy wy szej. Nie mo na równie odwo ywa si do w adzy soboru
powszechnego, który zawsze jest podporz dkowany papie owi w swoim bycie i
w swoich decyzjach.
4. Nieomylno papie a
Zasadniczo to zagadnienie nie powinno znale si w tym rozdziale.
Nieomylno papie a nie jest bowiem podmiotem "w adzy wi tej" ale jako ci
najwy szego magisterium. Weryfikuje si , kiedy papie przemawia "ex
cathedra". Aktualno jednak, jak uzyska ten argument dzi w zwi zku z
publikacj H. Knga usprawiedliwia podj cie tego tematu. Równie "Pastor
aeternus" mówi o nieomylno ci papie a w kontek cie deklaracji o biskupie
45
rzymskim. Co wi c oznacza nieomylno papie a ? Nale y zauwa , e
rozdzia czwarty konstytucji "Pastor aeternus" nie zosta zatytu owany
"nieomylno " ale "nieomylne magisterium biskupa rzymskiego" Ju zatem w
samym tytule precyzuje si naturaln nieomylno : nie nieomylno moralna
(bezgrzeszno ) ale doktrynalna. Wokó tego poj cia powsta o szereg kwestii,
na które odpowiada "Pastor aeternus". Konstytucja "Lumen gentium"
podejmuj c krótko tre teologiczn rozdzia u czwartego "Pastor aeternus" stara
si równie odpowiedzie na przedstawione kwestie.
Przechodzimy do analizy teologicznej nieomylno ci papie a.
a) Nikt nie mo e og osi cz owieka nieomylnym, a tym bardziej
uczyni go takim. Omylno jest zwi zana z natur ludzk . Jest to
konsekwencja grzechu pierworodnego i ogranicze umys u ludzkiego. Takie jest
wyja nienie chrze cija skie. Niechrze cijanin natomiast buduje sobie tak
ocen na gruncie do wiadczenia i na ci ym rozwoju my li i wiedzy. To z
kolei znaczy, e ani psychologia, ani prawo, ani nauka nie mog si znajdowa u
podstaw nauki o nieomylno ci papie a. Definicja Soboru Watyka skiego I w
krótkich s owach precyzuje, gdzie nale y szuka ród a dla takiej tezy, kiedy
zaznacza: "wierno dla tradycji otrzymanej od pocz tku wiary
chrze cija skiej". Poniewa w adza prymatu jest bez w tpienia elementem tej
wiary, wyprowadza si wniosek, e funkcja fundamentu powierzona w.
Piotrowi a w nim jego nast pcom upad aby, gdyby Magisterium - do którego
kompetencji nale y umacnianie wiary u wierz cych - by o omylne. W zakresie
prymatu, to jest w jego funkcji wi zania i rozwi zywania, zawarty jest wymóg
jakiego Magisterium nieomylnego, na mocy którego papie jest - wed ug
tradycyjnej definicji opartej o Pismo w. - "opok wiary". Taka nieomylno ,
wraz z prymatem pochodzi z woli Chrystusa i dlatego nale y do istotnej
konstytucji Ko cio a.
b) Weryfikacja tej woli nie jest zwi zana z jakim tekstem ale stanowi
sposób post powania Chrystusa wobec Piotra i kolegium apostolskiego. Gdy
46
si jednak analizuje k 22,32 ukazuje si do jasno zarys ponadosobowy
modlitwy. Chrystus nie mia na uwadze wiary osobistej Piotra ale mia na
uwadze urz d, autorytet zwyczajny w funkcji fundamentu, wzmocnienie i
bezpiecze stwo wiary obecnej i w przysz ci. Tu ma swe ród o nieomylno ,
która mo e zapewni bezpiecze stwo i solidno wiary. A poniewa urz d w.
Piotra b dzie trwa y, przeto i trwa a b dzie zdolno utwierdzania braci w
wierze wraz z nieomylno ci urz du Piotrowego. Równie tekst J 21,15-17,
który ustanawia w. Piotra najwy szym pasterzem powszechnym i
bezpo rednim ca ego Ko cio a, stanowi podstaw tej tezy o nieomylno ci
papie a. Tu jest podstawa biblijna usprawiedliwiaj ca odwo ywanie si do
papie a i t umaczy dlaczego w historii do niego nale o zawsze ostatnie s owo.
Charyzmat nieomylno ci daje definitywny charakter ka demu jego s dowi i
zamyka dyskusj w dziedzinie wiary i obyczajów oraz chroni Ko ció przed
dem.
b) Podmiotem nieomylno ci jest biskup Rzymski jako prawowity
nast pca w. Piotra i dlatego najwy szy pasterz i nauczyciel ca ego Ko cio a.
c) Granica nieomylno ci. Nie ka dy s d, nie ka da doktryna tego czy
innego papie a mog by nauczane ipso facto jako nieomylne. W ciwie ka da
interwencja papie a w sprawach wiary i obyczajów jest sprowadzalna do funkcji
najwy szego pasterza i nauczyciela Ko cio a powszechnego, ale nie dlatego
mówi si o interwencji nieomylnej. Aby mog a si zweryfikowa nieomylno
papie a potrzeba, aby papie w wypowiadaniu s du, czy te w zdefiniowaniu
doktryny odwo si formalnie do swojej funkcji pasterza i nauczyciela
powszechnego, wyra aj c jednocze nie intencj wykonania jej.
d) "Pastor aeternus" okre li cztery warunki odnosz ce si do sposobu
i przedmiotu nieomylno ci papieskiej i jej wykonywania. Do nieomylno ci
wymaga si : 1) "locutio ex cathedra" (przemawia w sposób urz dowy) czyli, e
papie w swoim s dzie, definicji czy og aszaniu doktryny anga uje swoj
odpowiedzialno jako nauczyciela Ko cio a powszechnego wobec wszystkich,
47
zarówno zwyk ych wiernych jak i biskupów. 2) jasne odwo ywanie si do swej
najwy szej w adzy apostolskiej; 3) gdy wypowiada si w "sprawach wiary i
[ Pobierz całość w formacie PDF ]